Wielkimi krokami zbliża się czas Przesilenia zimowego. Jest to ten moment w roku, w którym dzień jest najkrótszy, a noc najdłuższa. Przypada on zwykle 21 grudnia. Słońce "zatrzymuje" się wtedy na chwilę nad zwrotnikiem Koziorożca (stąd pewnie nazwa Święta Zimowego Stania Słońca), aby następnie powędrować spowrotem w kierunku równika i dalej zwrotnika Raka. Ten moment wyznacza jednocześnie początek astronomicznej zimy. Według wierzeń wielu kultur, właśnie wtedy słońce umiera i odradza się na nowo.

 

W języku dawnych Słowian słowo "god" oznaczało "rok". Szczodre Gody to czas, gdy jeden rok przechodzi w drugi. Dawniej obchody Szczodrych Godów trwały około dwóch tygodni. Terminem "Gody" określano czas od Przesilenia Zimowego do tzw. Szczodrego Wieczoru, który przypadał na dzień przed dzisiejszym świętem Trzech Króli. Tego właśnie wieczoru rozdawano dzieciom i rodzinie prezenty oraz tradycyjne pierogi zwane "szczodrakami". Szczodre Gody były czasem wolnym od pracy, za to wypełnionym odwiedzinami, ucztowaniem, śpiewaniem pieśni, podarunkami i wróżbami. Echem dawnych zwyczajów jest tradycyjne wróżenie pogody i zbiorów przez dwanaście świętych wieczorów od Wigilii do święta Trzech Króli. 

​

W czasie Szczodrych Godów oddawano cześć bogom związanym ze słońcem i kultem solarnym (Swaróg, Swarożyc, Dadźbóg), jak również bóstwom chtonicznym, związanym z cyklem wegetacyjnym (Weles). Zwyczajowo oddawano również cześć przodkom.

​

Według dawnych zwyczajów w rogu izby stawiano ostatni zżęty snop zboża (diduch - dziad, przodek), który dekorowano owocami (suszone jabłka) i orzechami. Był to symbol przedstawiający przodków, ale również przyciągający urodzaj. W późniejszych czasach snop zboża zastąpiono choinką. W Polsce południowej podwieszano pod sufitem tzw. podłaźnik lub podłaźniczkę - gałązkę świerka lub jodły, przyozdabianą owocami, orzechami, ciastkami (symbole urodzaju, dobrobytu i siły witalnej). Kolejnym zabiegiem służącym przyciągnięciu urodzaju było wkładanie siana pod obrus. Dwanaście potraw symbolizowało 12 księżyców (miesięcy). Każda z potraw była podziękowaniem za jeden miesiąc kończącego się roku. Na stołach pojawiały się między innymi: kutia (tradycyjnie poświęcana zmarłym przodkom podczas Dziadów i uroczystości pogrzebowych), kasza z suszonymi śliwkami, czosnkiem lub makiem, barszcz czerwony, kwaśnica, pierogi ruskie i różne ciasta. Napoje: piwo, miód pitny, wino i kwas chlebowy. Do wieczerzy zapraszano zmarłych przodków (puste miejsce przy stole), a także rozpalano im ognie, aby nie zabłądzili podczas grudniowych ciemności (świece). Uczta według dawnych zwyczajów powinna być sowita. Uważano, że Słońce w czasie zimowego przesilenia potrzebuje ludzkiego wsparcia, dlatego uczta powinna być sowita - aby symbolicznie przekazać energię walczącemu z ciemnością Słońcu.

 

Inną tradycją związaną z czasem zimowych świąt było kolędowanie. Obchodzono w przebraniach wszystkie okoliczne domostwa, obnosząc symbol Słońca (gwiazda). Był to kolejny zabieg mający przynieść dostatek do odwiedzanych domów. 

​

Dawni Słowianie wierzyli również w to, że zwierzęta mogą być pośrednikami w przekazach od przodków, stąd pewnie wierzenie, że w Wigilię zwierzęta mówią ludzkim głosem. 

​

Życzę Wam, aby te święta były dla Was czasem odrodzenia i odnowy a także spotkaniem z głębią tradycji Przodków.

​

opracowanie:

Karina Dzida

17.12.2016r.

www.shamania.wix.com/shamania

​

źródła:

​

https://opolczykpl.wordpress.com/2012/12/20/szczodre-gody-niech-nam-nasze-slowianskie-bogi-darza/

​

http://www.obliczakultury.pl/publicystyka/obyczaje-swiata/1616-szczodre-gody-zwyczaj

​

https://www.slawoslaw.pl/boze-narodzenie-nowego-slonca-szczodre-gody/

​

http://jaxa.blox.pl/2005/12/SZCZODRE-GODY-slowianskie-Boze-Narodzenie.html