WIADOMOŚCI OGÓLNE

Żuraw (Grus grus) jest jednym z największych ptaków latających w naszym kraju (osiąga ok. 130 cm wysokości i  rozpiętość skrzydeł 2,5m). Jego ubarwienie jest popielate z czarną szyją i głową oraz białą szeroką brwią za okiem. Na ciemieniu czerwona plama. Najbardziej charakterystycznym elementem w wyglądzie żurawia jest pióropusz zdobiący kuper ptaka, często mylony z jego ogonem. Pióropusz to wydłużone lotki trzeciego rzędu, a właściwy ogon jest schowany pod nimi.

Występuje na całym świecie z wyjątkiem Ameryki Południowej, Nowej Zelandii, Indonezji i Madagaskaru. W całej Polsce z wyjątkiem terenów podgórskich, 30% populacji na Warmii i Mazurach. Jego ulubionymi miejscami są tereny podmokłe, brzegi jezior i stawów. Jest gatunkiem zagrożonym ze względu na zanik naturalnych siedlisk (osuszanie terenów podmokłych), dlatego jest objęty ochroną. Jego populacja ciągle się zwiększa. Przylot ma miejsce w okolicach marca, natomiast opuszcza nasz kraj około października. Zimuje na południu Europy i w Afryce. Jego podróże przebiegają dwoma głównymi szlakami: zachodnim do Hiszpanii i północno-zachodniej Afryki lub wschodnim do Sudanu i Egiptu. Podczas łagodnych zim wcześniej kończy loty, co oszczędza energię i zapewnia szybsze zdobycie lepszego terytorium na lęgowiskach. Podczas corocznych podróży potrafi lecieć dzień i noc bez przerwy. Jest wszystkożerny, choć najczęściej spożywa pokarm roślinny z pól rolników. Na żer wybiera zawsze te same miejsca, dopóki może się na nich pożywić. Jego ulubionym daniem jest kukurydza.

TANIEC żurawi jest bardzo charakterystycznym społecznym zachowaniem. Zwykle wykonywany podczas godów, ale nie tylko. Samce podskakują, kłaniają się z szeroko rozpostartymi skrzydłami. Podrzucają patyczki i inne przedmioty leżące na ich drodze. Kroczą w dostojnym marszu z pionowo uniesionym dziobem. Gdy ptaki dobiorą się w pary, pozostają ze sobą całe życie.

Gniazduje na terenach podmokłych. Gniazdo zakłada co roku w tym samym miejscu: na płytkiej wodzie, bagnach lub na ziemi. Z reguły wybiera miejsca trudno dostępne, choć ostatnimi czasy coraz bliżej ludzi. Znosi 2 jaja, brunatne, oliwkowe, zielonkawe. Samica i samiec wysiadują je na zmianę około miesiąca. Najczęściej przeżywa tylko jedno z piskląt - to silniejsze i bardziej dominujące. Jesienią młode potrafią latać i całe rodziny odwiedzają żerowiska, więc jest to dobry czas do ich obserwacji. Są bardzo społecznymi ptakami. O zachodzie słońca gromadzą się w wielkie stada przygotowujące się do odlotu. Podróżują w stadach, formując klucz w kształcie litery V. W ten sposób zmniejszają opór powietrza. Ptaki z początku klucza, biorące na siebie cały przeciwny wiatr,  zmieniają się z osobnikami na jego końcu. 

Żuraw jest gadułą wśród ptaków. Jego charakterystyczny odgłos - KLANGOR - powstaje dzięki specyficznej budowie skręconej tchawicy, działającej jak pudło rezonansowe. 

SYMBOLIKA

Żuraw jest przede wszystkim podróżnikiem. Co roku pokonuje bardzo odległe dystanse. Ma poczucie kierunku i instynkt działąjący jak wewnętrzny kompas przy wyborze drogi. Co ciekawe, zawsze trafia w te same miejsca i wraca do nich dopóki warunki panujące tam pozwlają mu na przeżycie. Jest wspaniałym przewodnikiem duszy i posłańcem przejścia. Wspomaga wewnętrzne prowadzenie zwłaszcza w wyborze życiowego kierunku. Poszerza zdolność widzenia, co otwiera na wyższe poziomy postrzegania. Dzięki temu przynosi wiedzę Górnego Świata. Idea podróży ma duży związek z rozwojem duszy, poszukiwaniem prawdy i nauką. Zwłaszcza forma pielgrzymki, może też wskazywać na doświadczenie inicjacyjne, czy mistyczne. Z perspektywy duchowej podróż ma na celu odkrywanie samego siebie i przebudzenie.

Wiele wierzeń i przesądów mówi o duszach ludzi zamienionych w żurawie i wraz z nimi odlatujących do nieba.

Krzyk żurawia brzmi jakby pochodził z innego świata. Przynosi, zwłaszcza wiosną gdy przylatuje, wewnętrzne przebudzenie, odrodzenie i otwarcie na niesamowitość otaczającej rzeczywistości. Jest niczym wołanie duszy.

Żuraw łączy w sobie siłę dwóch żywiołów: powietrza i wody, co daje wyjątkową intuicję i współczucie. Żywioł wody otwiera na żeńskie energie, pomaga w ich poznaniu i wyrażeniu.

Jego taniec godowy jest znany i naśladowany w wielu kulturach. Ma związek z wolnością, twórczą ekspresją, wyrażaniem radości,  wdziękiem, gracją, elegancją, beztroską. Jest również formą rytuału, który ma związek z inicjacją w nowy etap życia (np rytuał godowy). Taniec był zawsze wyrazem zjednoczenia, zwłaszcza z własnymi emocjami, czy zespolenia seksualnego. Życie jest tańcem energii.

W niektórych kulturach, zwłaszcza na wschodzie, taniec żurawia oraz jego umiejętność stania godzinami na jednej nodze w bezruchu, znalazły swoje odbicie także w sztukach walki. Tutaj cechy najbardziej pożądane to: koncentracja, spokój, medytacja i równowaga.

Z innych ciekawych cech żurawia można wyróżnić: czujność, ostrożność, płochliwość, dystans, ochronę. Bardzo trudno podejść blisko żurawia. Podczas corocznego zbierania się stada przed odlotem, kilku strażników czuwa nad bezpieczeństwem i podnosi alarm natychmiast, gdy zobaczy obcego.

Ptaki te są wierne swoim wybrankom, z którymi pozostają przez całe życie. Znana jest też ich rodzinność i opiekuńczość.

Żuraw był świętym ptakiem zwłaszcza w kulturach Chin i Japonii, gdzie symbolizował mądrość, długowieczność, nieśmiertelność oraz miłość. Znany również w kulturze Celtów, Greckiej, Rzymskiej a także w Egipcie i Afryce.

Inne skojarzenia mające związek z żurawiem: słońce, świt, wiosna, nowy początek i szczęśliwe zakończenie, sosna.

Opracowanie:

Karina Dzida

www.shamania.wix.com/shamania

marzec 2015r.